Richteren

Auteur

Traditioneel wordt dit boek aan Samuël toegeschreven.

Datering

Waarschijnlijk geschreven tussen 1045 en 1000 voor Christus.

Inhoud

Het boek wordt in nieuwere vertalingen ook 'Rechters' genoemd. Dit doet niet helemaal recht aan de inhoud van het boek en de functie van een 'Richter'. Een Richter was een bestuurder of heerser. Ze gaven leiding aan het volk en Gideon (Richteren 6 tot/met 8) was bijvoorbeeld een militair leider.

Na de dood van Jozua en zijn generatie, die de Heer dienden, volgde het Joodse volk een cyclus van zonde, onderdrukking, berouw en verlossing in het land Israël. Het boek Richteren beschrijft de geschiedenis van Israël tussen de tijd van Jozua en de eerste koningen van Israël. Het boek geeft ook belangrijke theologische inzichten met betrekking tot de gevolgen van ongehoorzaamheid aan de Heer, evenals bekering en Gods verlossing van Zijn volk.

In Richteren 2 lezen we het volgende:

7 Het volk diende de HERE gedurende heel het leven van Jozua en van de oudsten die Jozua overleefden, en die heel het grote werk gezien hadden, dat de HERE voor Israël gedaan had. 8 En Jozua, de zoon van Nun, de knecht des HEREN, stierf, honderd en tien jaar oud; 9 men begroef hem in het gebied van zijn erfdeel te Timnat-Cheres, in het gebergte van Efraïm, ten noorden van de berg Gaäs. 10 Nadat ook dat gehele geslacht tot zijn vaderen vergaderd was, kwam na hen een ander geslacht op, dat de HERE niet kende, noch het werk, dat Hij voor Israël gedaan had. 11 Toen deden de Israëlieten wat kwaad is in de ogen des HEREN en gingen de Baäls dienen.

Tijdens het leven van Jozua en de met hem opgegroeide generatie diende het volk God, daarna kwamen de volgende generaties, .. en ze begonnen de afgoden te dienen. Het was daarom noodzakelijk dat God de “richters” liet opstaan; ze moesten het volk bevrijden van de onderdrukkers –een onderdrukking welke ze door het afdwalen van God’s Woord over zichzelf afriepen– en geestelijk weer op het rechte spoor brengen.

Het grote probleem van Israël is verwoord in 17:6: In die dagen was er geen koning in Israël; ieder deed wat goed was in zijn ogen. Het boek kan worden ingedeeld in twee delen:

De geschiedenis van de Richters (1-16)
Geestelijke en civiele verwarring (17-21)

Er worden in het boek 13 “richters” genoemd: twaalf mannen en één vrouw. Er zijn daarnaast nog twee richters, die niet genoemd worden, geweest: Eli (1 Sam.1) en Samuël. Hij was de laatste van de richters, en de reden dat Eli en hij niet genoemd worden is waarschijnlijk gelegen in het feit dat Samuël het boek Richteren op schrift heeft gesteld.

Gideon

De richters waar de meeste aandacht naar uitgaat zijn Gideon en Simson. Het verhaal, althans “zijn heldendaden” zijn min of meer bekend bij iedereen die de kinderbijbel wel eens heeft gelezen of in zijn jeugd Christelijk onderwijs heeft genoten.

Wat daarná gebeurde is bij de meeste mensen veel minder bekend; ondanks dat Gideon, die ook Jerubbaäl genoemd wordt, veertig jaar Israël richtte en hij zelfs een aanbod om koning te worden afsloeg verleidde hij Israël tóch (opnieuw) tot afgoderij, Richteren 8:27: Gideon dan maakte daarvan een efod en plaatste die in zijn stad Ofra. Daar bedreef geheel Israël er overspelig afgoderij mee; hij werd voor Gideon en zijn huis tot een valstrik.

Daarnaast had Gideon een zoon, die Abimelek genoemd werd (de naam betekent: “mijn vader is koning”). In Hoofdstuk 9 lezen we dat deze Abimelek (alsnog) probeerde om een Koningshuis te vestigen in Israël, dit in strijd met de woorden -en wens- van zijn vader maar bovenal in strijd met God’s Woord. Hij was de zoon van een relatie van Gideon met één van zijn slavinnen, een ‘bijvrouw’ uit Sichem, (zie bijv. Ri.9:18) en hij vermoorde de andere zonen van Gideon op één na (Jotam, die wist te ontkomen) met als doel de macht te grijpen. Deze Jotam spreekt een profetisch woord uit, tegen Sichem en haar koning, dat tot in detail vervuld wordt.. (zie hoofdstuk 9).

Gerizem

Jotam sprak zijn profetische woorden uit vanaf de berg Gerizem. Deze berg was de plaats van “de zegen”, de berg Ebal van “de vloek” (Deut 11:29). Beide bergen zijn in de buurt van Sichem waar het tegenwoordige Nablus is, een van de grootste ‘palestijnse’ steden. De stad (berg) is erg belangrijk voor de Joden, Christenen, Arabieren alsmede de Samaritanen: Joh 4:5-26.

Simson

Bij Simson zien we een soortgelijk verhaal – een man God’s die zich door sexuele escapades en egoïsme in de nesten werkt en gevangen wordt genomen door de vijanden van Israël, de Filistijnen. De kracht van God wijkt van hem. Een klassiek beeld van iemand die verbazende daden in God’s naam en kracht doet maar zichzelf, zijn eigen lichaam, niet onder controle kan houden.

In de ogen van de mens die de gewijde geschiedenis leest zijn het daarom ‘mislukkelingen’. Eéns op de goede weg, maar jammerlijk gefaald. Is dat wel zo? Ondanks hun falen worden ze door God -in Zijn Woord- in de lijst van geloofshelden opgenomen! Als mensen hadden ze hun zwakheden, maar.. daarnaast manifesteerden ze een waar geloof in God. En dáárin zijn ze dan toch een groot voorbeeld voor ons.